Umlobi:
Laura McKinney
Usuku Lokudalwa:
8 Epreli 2021
Ukuvuselela Usuku:
11 Mhlawumbe 2024
-Delile
- Yini imibuso?
- Izici zoMbuso Wezilwane
- Izibonelo zoMbuso Wezilwane
- Ukuhlukaniswa kabusha koMbuso Wezilwane
Ukutadisha imvelo, kusetshenziswa uchungechunge lwezigaba zentela ezihlukanisa izidalwa eziphilayo ngamaqembu. Ngasinye salezi zigaba sihlanganisa izidalwa ezinezici ezithile ezifanayo.
Uchungechunge lwendabuko lwezigaba zentela yilokhu okulandelayo (kusuka kokujwayelekile kuya kokukhethekile):
Isizinda - Umbuso - I-Phylum noma ukwahlukana - Isigaba - Uku-oda - Umndeni - Uhlobo - Izinhlobo
Lokho kusho ukuthi imibuso iyiziqeshana ezibanzi kakhulu.
Yini imibuso?
- I-Animalia: Izidalwa ezinamandla okuhamba, ngaphandle kwe-chloroplast noma udonga lweseli, ngokukhula kombungu. Ziyizinto eziphilayo ze-eukaryotic.
- I-Plantae: Izidalwa eziphilayo ze-photosynthetic, ngaphandle kwekhono lokuhamba, ngezindonga zamaseli ikakhulu ezakhiwe yi-cellulose. Ziyizinto eziphilayo ze-eukaryotic.
- Isikhunta: Izidalwa ezinezindonga zamaseli zakhiwe kakhulu nge-chitin. Ziyizinto eziphilayo ze-eukaryotic.
- Protista: Zonke izidalwa ze-eukaryotic ezingahlangabezani nezimpawu ezizovumela ukuthi zihlukaniswe phakathi kwemibuso emithathu edlule. Amaseli e-eukaryotic yiwo ane-nucleus ehlukaniswe neseli lonke.
- I-Monera: Izidalwa ezingama-Prokaryotic, okungukuthi, lawo amaseli awo angenayo i-nucleus ehlukanisiwe.
Bhekafuthi: Izibonelo ezingama-50 ezivela eMbusweni ngamunye
Izici zoMbuso Wezilwane
Umbuso wezilwane (Izilwane) amaqembu ndawonye izinhlobo ezahlukahlukene zezinto eziphilayo ezihlangabezana nezici ezahlukahlukene:
- Amaseli e-eukaryotic: I-nucleus yalawa maseli ihlukaniswe ne- cytoplasm ulwelwesi lweseli. Ngamanye amagama, imininingwane yezofuzo ihlukaniswe ne- cytoplasm.
- Ama-HeterotrophsZondla ngezinto eziphilayo ezivela kwezinye izidalwa eziphilayo.
- Eziningi: Yilezo ezakhiwa ngamaseli amabili noma ngaphezulu. Zonke izilwane zakhiwa izigidi zamaseli.
- Izicubu: Ezilwaneni, amaseli akha izakhiwo ezihlelekile ezibizwa ngokuthi izicubu. Kuzo, amaseli wonke ayalingana futhi ahanjiswa njalo. Ukuziphatha kwabo komzimba kuqondisiwe. Amaseli wezicubu abelana ngemvelaphi efanayo yombungu.
- Amandla okuhamba: Ngokungafani nezinye izidalwa eziphilayo (njengezitshalo noma isikhunta), izilwane zinezakhi zokwakheka komzimba wazo ezivumela ukuba zihambe.
- Izindonga zeseli ngaphandle kwe-chloroplast: Yinto evumela izitshalo ukuthi zenze i-photosynthesis. Njengoba izilwane zingenayo i-chloroplast, kufanele zondle ngezinye izinto eziphilayo (heterotrophs)
- Ukukhula kombungu: Kusuka ku-zygote eyodwa (iseli elibangelwa inyunyana ye-gamete yowesilisa kanye ne-gamete yesifazane), ukukhula kombungu kuqala ukuphindaphindeka kwamaseli kuze kube yilapho umzimba wonke wakheka, ngobuningi bawo amaseli ahlukanisiwe, izicubu, izitho nezinhlelo.
Bhekafuthi:
- Yini i-Autotrophic ne-Heterotrophic Organisms?
Izibonelo zoMbuso Wezilwane
- Umuntu (Homo Sapiens): I-Phylum: chordate. Isihlokwana. Umgogodla. Isigaba: esincelisayo. I-oda: Primate.
- Intuthwane (IFormicidae): I-Phylum: i-arthropod. Isihlokwana: Hexapod. Isigaba: isinambuzane. I-oda: hymenopteran.
- Eoperipatus totoro: i-phylum: isibungu se-velvety. Isigaba: udeonychopohora. I-oda: i-Euonychophora. Umndeni wakwaPeripatidae.
- Inyosi (anthophila). I-Phylum: i-arthropod. Isigaba: isinambuzane. I-oda: hymenopteran.
- Ikati lasekhaya (felis silvestris catus). Umngcele: cordate. I-Subphylum: i-vertebrate. Isigaba: esincelisayo. I-oda: i-carnivore. Umndeni. UFeline.
- Indlovu (elephantidae): I-Phylum: chordate. I-Subphylum: i-vertebrate. Isigaba: Isidumbu. I-oda: i-proboscidean.
- Ngwenya (crocodylidae): I-Phylum: chordate. Isigaba: Sauropsido. I-oda: Ingwenya.
- Uvemvane (lepidoptera): i-phylum: i-arthropod. Isigaba: isinambuzane. I-oda: Lepidoptera.
- Imbaza ephuzi (i-mactroid yellow desma). I-Phylum: i-mollusk. Isigaba: bivalve. I-oda: veneroid.
- Uhlobo lwenhlanzi (ihubo): I-Phylum: chordate. I-Subphylum: i-verbrate. I-oda: ama-salmoniformes.
- Ihlengethwa lase-Oceanic (delphinidae). Umngcele: cordate. Isigaba. Isilwane Esincelisayo. I-oda: i-cetacean.
- Intshe (struthio camelus). Umngcele: cordate. Isigaba: ave. I-oda: i-struthioniforme.
- Iphengwini: Umngcele: cordate. Isigaba: Ave.I-oda: i-sphenisciforme.
- I-Boa: ukusika: Cordado. Isigaba: sauropsid. I-oda: squamata.
- Ilulwane (chiropter): onqenqemeni: ukuqondana. Isigaba: esincelisayo. I-oda: i-chiroptera.
- Isibungu somhlaba (lumbrícido): i-phylum: i-annelid. Isigaba: clitellata. I-oda: haplotaxida.
Ingakusebenzela:
- Izibonelo eziyi-100 zezilwane ezi-Vertebrate
- Izibonelo ezingama-50 zezilwane ezingenamgogodla
- Ziyini izilwane zeViviparous?
- Izibonelo zezilwane ezi-Oviparous
Ukuhlukaniswa kabusha koMbuso Wezilwane
Umbuso wezilwane nawo uhlukaniswe ngamaqembu amakhulu abizwa nge-phyla:
- Acanthocephala (Acanthocephalus): izikelemu ezinciphisayo (bathola ukudla kwezinye izilwane eziphilayo). Banekhanda "elinameva."
- I-Acoelomorpha (Acelomorphs): izikelemu ezinama-acellomed (eziqinile, ezingenamigodi) ezingenawo umgudu wokugaya ukudla.
- U-Annelida (Ama-Annelids): izibungu ezihlanganisiwe (ezinemigodi) umzimba ohlukaniswe izindandatho.
- I-Arthropoda (arthropods): yiba ne-chitin exoskeleton (carapace noma isakhiwo esifanayo) nemilenze ehlanganisiwe
- I-Brachiopoda (Brachiopods): Zine-loptophore, okuyisitho esiyindilinga esinezintambo ezizungeze umlomo. Futhi banegobolondo elinama-valve amabili.
- Bryozoa (AmaBryozoans): ane-loptophore ne-anus ngaphandle komqhele we-tentacular.
- Chordata (Chordate): Banomgogodla womgogodla noma umgogodla, obizwa nangokuthi i-notochord. Bangalahlekelwa yiyo ngemuva kwesigaba se-embryonic.
- Cnidaria (AmaCnidari)
- UCtenophora (I-Ctenophores) izilwane zasemuva ezinama-coloblast (amaseli okubamba ukudla)
- ICcyliophora (I-Cyclophores): izilwane ezinama-pseudocoelomed (izilwane ezinomgogodla ojwayelekile wemvelaphi engeyona i-mesodermal) enomlomo oyindilinga ozungezwe yi-cilia (okuncanyana, okufana nezinwele okufana nezinwele)
- I-Echinodermata (Ama-Echinoderms): izilwane "ezinesikhumba ngameva". Zine-pentarradiate symmetry (i-symmetry emaphakathi) namathambo angaphandle enziwe ngezingcezu ze-calcareous.
- Echiura (Ama-Equiuroideos): izibungu zasolwandle ezine-proboscis kanye "nomsila wameva"
- I-Entoprocta (entoproctos): ama-lophophores anus afakwe kumqhele we-tentacular (anus wangaphakathi)
- Gastrotrichia (i-gastrotricos): izilwane ezi-pseudocoelomed, ezinama-spikes namashubhu amabili wokunamathisela we-caudal.
- IGnathostomulida (gnatostomúlidos): izilwane ezinemihlathi ehlukanisayo nezinye izilwane.
- IHemchordata (Ama-Hemichordates): izilwane ezingena emzimbeni (izilwane ezisesimweni sombungu ezihlakulela indunu ngaphambi komlomo), ezinama-pharyngeal slits ne-stomocord (uhlobo lwekholomu lomgogodla lapho isisindo somzimba sisekelwa khona).
- IKinorhyncha (Ama-quinorhincs): izilwane ezi-pseudocoelomated ezinekhanda elihlehlekayo nomzimba ohlukanisiwe.
- I-Loricifera (I-Lorociferous): izilwane ezinama-pseudocoelomed zimbozwe ungqimba oluvikelayo.
- Micrognathozoa (micrognatozoa): ama-pseudocoelomates anemihlathi eyinkimbinkimbi kanye nesifuba eselulekayo.
- UMollusca (ama-mollusks): izilwane ezinemizimba ethambile, umlomo one-radula futhi embozwe yigobolondo.
- Myxozoa (myxozoa) izimuncagazi ezincane. Banama-capsule we-polar akhipha izinto zokuvikela.
- Nematoda (nematodes): izibungu ze-pseudocoelomated ezine-chitin cuticle.
- I-Nematomorpha (nematomorphs) izikelemu ezifakwayo ezifana nama-nematode
- UNemerte (AmaNemertea): izikelemu ze-cellophane (ngaphandle komgodi, umzimba oqinile) one-proboscis enwebekayo.
- Onychophora (i-velvety worms): izibungu ezinemilenze ezigcina kuzinzipho ze-chitin.
- I-Orthonectide (i-orthonrectidae): izimuncagazi ezine-cilia (izengezo ezinjengezinwele)
- Phoronida (ama-phoronids): izikelemu ezimise okwe-tube kanye nethumbu elime ngo-U.
- I-Placozoa (ama-placozoans): izilwane ezihambayo
- UPlatyhelminthes (flatworms): izikelemu ezine-cilia, ngaphandle kwendunu. Eziningi zazo zingama-parasites.
- I-Pogonophora (pogonophos): izilwane ezimise okwe-tube ezinekhanda elihlehlekayo.
- Porifera (izipanji): ama-parazoans (izilwane ezingenayo imisipha, izinzwa noma izitho zangaphakathi), ezinezimbobo ezihogelwayo emzimbeni, ngaphandle kokulinganisa okuchaziwe.
- Priapulida (priapulids): izibungu ze-pseudocoelomated ezine-proboscis enwebekayo ezungezwe yi-papillae.
- Rhombozoa (rhombozoa): izimuncagazi ezakhiwe ngamaseli ambalwa.
- I-Rotifera (Rotifers): ama-pseudocoelomates anomqhele we-cilia.
- USipuncula (sipuncúlids) izibungu ezihlanganisiwe ezinemilomo ezungezwe izintambo.
- I-Tardigrada (amabhere wamanzi): isiqu esihlukanisiwe, esinemilenze eyisishiyagalombili noma izinkomishi zokudonsa.
- Xenacoelomorpha (xenoturbellids): izikelemu ezine-deuterostomous ezine-cilia.